Polskie Towarzystwo
Historii Nauk Medycznych

Zapraszamy do zgłaszania referatów na konferencję „Lekarz jako autor i bohater literacki 4: Lekarz w czasach zarazy”, która odbędzie się we Wrocławiu wiosną 2023 roku. Sądzimy, iż jej temat zainteresuje badaczy dziejów medycyny i różnych tekstów kultury. Do udziału w konferencji zapraszamy lekarzy, historyków medycyny, literaturoznawców, filmoznawców, historyków sztuki i przedstawicieli innych dyscyplin, którzy zechcą przedstawić wyniki swoich badań dotyczących udziału lekarzy, pielęgniarek, ratowników, sanitariuszy i reprezentantów innych zawodów medycznych w zwalczaniu masowych chorób dziesiątkujących od tysiącleci ludzkość, takich jak AIDS, błonica (dyfteryt), cholera, covid-19, dżuma, ebola, gruźlica, kiła, ospa, polio, trąd, tyfus plamisty i inne zachorowania o charakterze epidemii. Przedmiotem badań mogą być materiały archiwalne, zapiski autobiograficzne, listy i inne dokumenty osobiste dokumentujące działania zmierzające do powstrzymania bądź złagodzenia skutków masowych zachorowań, a także literackie, filmowe czy malarskie kreacje postaci lekarzy i przedstawicieli innych zawodów medycznych jako uczestników wydarzeń, których celem było zwalczanie epidemii w różnych częściach świata, od czasów najdawniejszych do współczesności. Oto kilkanaście nazwisk osób ważnych dla historii polskiej i europejskiej bakteriologii i wirusologii, których dokonania w obrębie medycyny i ich dokumenty osobiste (wspomnienia, dzienniki, korespondencja) mogłyby posłużyć jako materiał badawczy: Emil Behring, Odo Bujwid, Johannes Crato von Krafftheim, Paul Ehrlich, Ludwik Hirszfeld, Andrzej Gładysz, Edward Jenner, Robert Koch, Hilary Koprowski, Wacław Kornaszewski, Ludwik Pasteur, Krzysztof Simon, Rudolf Weigl. Epidemie (ich geneza, przebieg, skutki społeczne i ekonomiczne) są tematem licznych publikacji, które również mogą stać się przedmiotem krytycznej naukowej refleksji; jedną z najlepiej opisanych jest niewątpliwie epidemia ospy prawdziwej we Wrocławiu (pisali o niej m.in. Jerzy Ambroziewicz, Zbigniew Hora, Jerzy Bogdan Kos i Michał Sobków).

Zaraza w jej najróżniejszych odmianach jest jednym z popularnych tematów literatury powszechnej. Motywy i wątki problematyzujące masowe zachorowania pojawiają się we wszystkich epokach i we wszystkich kręgach kulturowych. Bohaterów, jednostkowych i zbiorowych, dotkniętych dżumą, trądem i innymi chorobami prezentują m.in. utwory Margaret Atwood, Giovanniego Boccaccia, Alberta Camusa, Daniela Defoe, Paula Fleminga, Grahama Greene’a, Stephena Kinga, Jalu Kurka, Tomasza Manna, Alessandra Manzoniego, Gabriela Garcii Marqueza, Adama Mickiewicza, Martina Opitza, Petrarki, Mirjam Pressler, Philipa Rotha, José Saramago, Juliusza Słowackiego, Susan Sontag, Adalberta Stiftera, Theodora Storma, Tukidydesa, Herberta George’a Wellsa. W większości literackich wizji zarazy pojawiają się postaci lekarzy, nierzadko jako protagonistów. Atrakcyjnym problemem badawczym może okazać się ujęcie chorób o masowym zasięgu w religiach światowych; motywy trądu i zarazy pojawiają się m.in. w Biblii. Filmowe wizje zarazy i jej skutków niejednokrotnie nabierały wymiaru przepowiedni, zaś jej kreacje w sztukach plastycznych już od stuleci skłaniają do refleksji nad nieuchronnością przemijania. Wzorem naszych poprzednich spotkań chcielibyśmy wydać recenzowany tom przedkonferencyjny i wręczyć egzemplarze autorskie podczas konferencji. Dlatego prosimy o nadsyłanie tekstów do końca b.r. Podczas konferencji jej uczestnicy wygłoszą skrócone wersje swoich rozdziałów zamieszczonych w monografii zbiorowej. Referenci, którzy zechcą zamieścić w niej swoje teksty, proszeni są o partycypowanie w kosztach jego wydania (500 PLN). Tom ukaże się w jednym z wydawnictw z listy ministerialnej. Czekamy na Państwa zgłoszenia.

Edward Białek (tel. 536555350; mail: edward.bialek@uwr.edu.pl)  Dariusz Lewera (tel. 791663339; mail: djlewera@gmail.com)